Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің және ҚазКСР Министрлер Кеңесінің 1972 жылдың 12 сәуіріндегі №220 қаулысына сәйкес Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты құрылды, 5 жылдан кейін Ыбырай Алтынсарин есімі берілді. Алғашқы болып Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институтының физика-математика және филология факультеті 1972 жылдың 12 сәуірінде ашылды. Институттың материалдық базасының, оқу-әдістемелік қорының, профессор-оқытушылар құрамының қалыптасуына және күшеюіне Абай атындағы Қазақ педагогикалық институты, Ақмола және Қостанай педагогикалық институты, сонымен қатар Алматы шет тілдері институты баға жетпес көмек көрсетіп, үлкен үлес қосты. 

АрқМПИ - аймақтың басты білім беру орталығы ретінде, өңірдің білім беруі мен  мәдени-әлеуметтігі дамуы үшін құзіретті, көптілді, білім берудің заманауи моделін жүзеге асыру механизмдары мен тетіктерін меңгерген, айқын азаматтық ұстанымы бар педагог мамандарды даярлауды жүзеге асырады.